Haustlaukar – Vorlaukar

Blómlaukar eru algengir í görðum og setja svip sinn á umhverfið snemma vors og fram eftir sumri. Fátt vekur eins mikla athygli og litsterkir og kraftmiklir laukar sem spretta upp úr jörðinni, fyrstir plantna á vorin. Úrval blómlaukategunda hefur aukist jafnt og þétt undanfarin ár. Margar af vinsælustu laukplöntum okkar eru ættaðar úr suðaustanverðri Evrópu og Asíu. Hollendingar eru hins vegar frægir fyrir túlípanann þótt hann sé raunar tyrkneskur!

Blómstrandi lauka og hnýði getum við á einfaldaðan hátt nefnt blómlauka. Þeim má síðan skipta upp í haustlauka og vorlauka eftir því hvenær þeir koma í sölu en á ekkert skylt við blómgunartíma þeirra. Vorlaukarnir eru mun viðkvæmari en haustlaukarnir og þola veturinn hérlendis alls ekki.

Haustlauka á að gróðursetja á haustin um leið og þeir eru fáanlegir, oftast í september-október. Vorlaukar eru fáanlegir seinnipart febrúar-mars. Vorlaukana er hægt að gróðursetja þegar hætta á næturfrosti er liðin hjá í byrjun sumars. Margir blómlaukar eru duglegir að skipta sér og því þarf ekki að planta ár eftir ár.

Útplöntunardýpt ræðst af þeim forða sem er í laukum eða hnýðum. Þannig er auðvelt að sjá að stór laukur má fara dýpra í jarðveg en lítill laukur. Út frá þessu hefur sú þumalfingurregla gilt hérlendis að blómlaukar mega fara svo djúpt sem nemur 2-3 sinnum hæð lauksins og bil á milli þeirra sé sem nemur tvöföldu þvermáli þeirra. Oft er laukum plantað í þyrpingum þar sem það þykir fallegra en að hafa blómlauka á stangli. Þetta er auðvitað aðeins smekksatriði.

Holuna þarf að móta þannig að botninn sé jafn, til að tryggja sömu dýpt á laukunum öllum. Mikilvægt er að bleyta liggi ekki að staðaldri að laukunum en það getur aukið hættu á sveppasýkingu og fúa.  Mjórri endi lauksins snýr upp og hann situr á þeim breiðari þ.e. laukbotninum. Þrýsta þarf laukunum niður í botninn og skorða þannig að moldarlagið velti þeim ekki á hliðina. Moka skal varlega yfir og þjappa lítið eitt.

Blómlaukar eru ekki sérlega krefjandi á næringu fyrst um sinn þar sem nægjanlegur forði er lauknum til að koma blöðum, stilk og blómi upp. Gefa má lítið magn af áburði í vökvaformi hvort sem er lífrænan áburð eða tilbúinn áburð, þegar frost er farið úr jörðu. Best er að blanda moltu eða húsdýraáburði við moldina þegar verið er að planta en það ætti að fullnægja áburðarþörfinni.

Lesa má meira um blómlauka í bókinni ”Vinnan í garðinum” og á þessari heimasíðu undir flipanum Leiðbeiningar.